De vierde stap is een methode om onszelf beter te leren kennen. We zullen onze goede karaktereigenschappen blootleggen en we komen meer aan de weet over de ware aard van onze tekortkomingen. Het opmaken van een morele inventaris biedt ons een weg naar een vrijheid die we lange tijd niet gekend hebben. Het zou zelfs kunnen, dat we in ons hele leven nog nooit van een dergelijke vrijheid geproefd hebben. Stap Vier leidde voor velen van ons tot de ontdekking dat onze problemen reeds bestonden voordat we drugs gingen gebruiken.

Onze inventaris zal conflicten en onverwerkte pijn uit ons verleden blootleggen in de bedoeling dat we er niet langer door gehinderd worden in ons leven. Het zal ons de vrijheid opleveren om keuzes te kunnen maken.

Introductie Stap 4 van Narcotics Anonymous

“We maakte een grondige en onbevreesde morele inventaris van onszelf op.”

Het doel van een grondige en onbevreesde morele inventaris is de verwarring en tegenstrijdigheden in ons leven op een rijtje te zetten, zodat we erachter kunnen komen wie we werkelijk zijn. We beginnen met een nieuwe manier van leven en moeten af zien te komen van de lasten en valkuilen die ons beheersten en onze groei in de weg stonden.

Als we bij deze stap aankomen, zijn de meeste van ons bang dat er een monster in ons zit dat, eenmaal vrijgelaten ons zal vernietigen. Deze angst kan er de oorzaak zijn dat we onze inventarisatie uitstellen, of ons er zelfs in het geheel van weerhouden deze beslissende stap te doen. We hebben ondervonden dat angst een gebrek aan vertrouwen is en we hebben een liefdevolle, persoonlijke God gevonden tot wie we ons kunnen wenden. We hoeven niet langer bevreesd te zijn.

We waren experts in zelfbedrog en rationalisatie. Door onze inventaris te schrijven, kunnen we deze obstakels overwinnen. Een geschreven inventaris zal delen van ons onderbewustzijn ontsluiten die verborgen blijven als we alleen maar denken en praten over wie we zijn. Staat het eenmaal op papier, dan is onze ware aard veel makkelijker te zien en veel moeilijker te ontkennen. Het eerlijk beoordelen van onszelf is één van de sleutels tot onze nieuwe manier van leven. 

Laten we het onder ogen zien: toen we gebruikten, waren we niet eerlijk tegenover onszelf. We worden eerlijk tegenover onszelf wanneer we toegeven dat verslaving ons verslagen heeft en dat we hulp nodig hebben. Het duurde lang om toe te geven dat we verslagen waren. We ondervonden dat we niet in één dag lichamelijk, mentaal of spiritueel konden herstellen. Stap Vier zal ons helpen op weg naar ons herstel. De meesten van ons komen tot de ontdekking dat we niet zo verschrikkelijk of zo geweldig waren als we dachten. We zijn verrast dat we goede punten in onze inventaris vinden. Iedereen die enige tijd in het programma zit en aan deze stap heeft gewerkt, zal je vertellen dat de Vierde Stap een keerpunt in zijn leven was.

Sommigen van ons maken de fout de Vierde Stap te benaderen alsof het een bekentenis is van hoe afschuwelijk we zijn, hoe slecht we zijn geweest. In deze nieuwe manier van leven kan een overvloed aan emotionele problemen gevaarlijk zijn. Dit is niet het doel van de Vierde Stap. We proberen ons te bevrijden van oude, onbruikbare leefpatronen. We doen de Vierde Stap om te groeien en om kracht en inzicht te verwerven. We kunnen de Vierde Stap op een aantal manieren benaderen.

Om het vertrouwen en de moed te hebben een onbevreesde inventaris te schrijven, zijn de Stappen Een, Twee en Drie de noodzakelijke voorbereiding. Het is aan te raden voordat we beginnen de eerste drie stappen met een sponsor door te nemen. We gaan ons op ons gemak voelen met deze stappen. We gunnen onszelf het voorrecht ons goed te voelen over wat we aan het doen zijn. We hebben lange tijd ons voor niets uitgesloofd en hebben niets bereikt. Nu beginnen we met de Vierde Stap en laten onze angst los. We zetten het simpelweg op papier, zo goed als we op dit moment kunnen.

We moeten klaar zijn met het verleden en er niet aan vast blijven houden. We willen ons verleden onder ogen zien, het bezien voor wat het werkelijk was en het loslaten zodat we vandaag kunnen leven. Voor de meesten van ons was het verleden een spook op zolder en we waren bang die zolder op te gaan uit vrees voor wat dat spook ons zou kunnen aandoen. We hoeven niet alleen naar het verleden te kijken. Onze wil en ons leven liggen nu in de handen van onze Hogere Macht.

Een grondige en eerlijke inventaris schrijven leek onmogelijk. Dat was het ook zolang we het op eigen kracht wilden doen. Voor we gaan schrijven, nemen we een moment van stilte in acht en vragen om de kracht onbevreesd en grondig te zijn.

In Stap Vier beginnen we contact te krijgen met onszelf. We schrijven over onze minpunten zoals schuld, schaamte, wroeging, zelfmedelijden, wrok, woede, depressiviteit, frustratie, verwarring, eenzaamheid, bezorgdheid, verraad, hopeloosheid, falen, angst en ontkenning.

We schrijven over dingen die ons hinderen, hier en nu. We hebben de neiging tot negatief denken. Door het op papier te zetten, geven we onszelf de kans positiever te kijken naar wat er gebeurt.

Pluspunten moeten we ook bekijken als we een nauwkeurig en compleet beeld van onszelf willen krijgen. Voor de meesten van ons is dit erg moeilijk omdat het moeilijk te aanvaarden is dat we goede eigenschappen hebben. We hebben echter allemaal goede eigenschappen waarvan we in het programma pas een groot deel ontdekten, zoals clean zijn, openheid van geest, Godsbesef, eerlijkheid tegenover anderen, acceptatie, positieve actie, het delen van ervaringen met anderen, bereidwilligheid, moed, vertrouwen, geven om anderen, dankbaarheid, vriendelijkheid en edelmoedigheid. In het algemeen bevat onze inventaris ook stof over relaties.

We bekijken ons vroegere en huidige gedrag opnieuw om uit te maken wat we willen behouden en wat we kwijt willen. Niemand dwingt ons onze ellende op te geven. Deze stap heeft de reputatie moeilijk te zijn; in werkelijkheid is hij tamelijk eenvoudig.

We schrijven onze inventaris zonder rekening te houden met Stap Vijf. We werken aan Stap Vier alsof Stap Vijf niet bestaat. We kunnen alléén schrijven of in de nabijheid van anderen; het is maar wat de schrijver prettig vindt. We kunnen zo lang of zo kort schrijven als nodig is. Iemand met ervaring kan helpen. Het belangrijkste is een morele inventaris te schrijven. Mocht het woord “moreel” ons storen, dan kunnen we het een positief/negatief-inventaris noemen.

De manier om een inventaris te schrijven, is hem te schrijven! Het denken over een inventaris, het erover praten, of het theoretiseren over de inventaris, zal hem niet op papier doen verschijnen. We gaan zitten met een schrijfblok, vragen om leiding, pakken onze pen en beginnen te schrijven. Alles waar we over denken is materiaal voor de inventaris. Als we ons realiseren hoe weinig we te verliezen en hoeveel we te winnen hebben, beginnen we aan deze stap.

Een vuistregel is dat we wél te weinig kunnen schrijven, nooit te veel. De inventaris zal bij de persoon passen. Het lijkt misschien moeilijk of pijnlijk. Het kan onmogelijk lijken. We kunnen bang zijn dat het in contact komen met onze gevoelens een overweldigende kettingreactie van pijn en paniek teweeg zal brengen. Misschien zouden we een inventarisatie het liefst vermijden uit angst om te falen. Als we onze gevoelens negeren, zal de spanning ons te veel worden. De angst voor wat ons boven het hoofd hangt, overstemt onze faalangst.

Een inventarisatie opmaken wordt een opluchting omdat de pijn van het weldoen minder is dan de pijn van het niet-doen. We leren dat pijn een motiverende factor voor herstel kan zijn. Het onder ogen zien wordt dus onvermijdelijk. Ieder onderwerp van een stap-bijeenkomst lijkt over de Vierde Stap of over het opmaken van de dagelijkse inventaris te gaan. Door het inventarisatieproces zijn we in staat met alle zaken die zich kunnen ophopen om te gaan. Hoe meer we naar ons programma leven, hoe meer God ons lijkt te confronteren met moeilijkheden. Doen deze zich voor, dan schrijven we erover. We beginnen plezier te krijgen in ons herstel omdat we een manier hebben om schaamte, schuld of wrok op te lossen.

De in ons opgehoopte spanning komt vrij. Schrijven neemt de druk van de ketel. We bepalen zelf of we de druk opvoeren, de deksel er weer op doen of stoom afblazen. We hoeven het niet langer benauwd te hebben.

We gaan zitten met pen en papier en vragen hulp van God, zoals wij Hem begrijpen, om de karakterfouten te onthullen die pijn en lijden veroorzaken. We bidden om moed om onbevreesd en grondig te zijn, en we bidden dat de inventaris ons moge helpen ons leven op orde te brengen. Als we bidden en actie ondernemen, gaat het altijd beter voor ons.

We zullen niet perfect worden. Zouden we perfect zijn, dan waren we niet menselijk. Het belangrijkste is dat we ons best doen. We gebruiken het gereedschap dat we tot onze beschikking hebben en ontwikkelen het vermogen onze emoties te overleven. We willen niets verliezen van wat we verworven hebben. We willen voortgaan met het programma. Het is onze ervaring dat een inventaris, hoe grondig en diepgaand ook, geen blijvend effect heeft als hij niet prompt wordt gevolgd door een even grondige Vijfde Stap.

Noot: Deze tekst is met toestemming gebruikt en overgenomen uit de officiele vertaling van de vijfde editie van het boek “Narcotics Anonymous”. Dit boek is via een NA-meeting of Literatuur Depot te bestellen.  

Dit is een vertaling van door de NA-gemeenschap goedgekeurde literatuur.

Copyright © by Narcotics Anonymous World Services, Inc. Alle rechten voorbehouden. Narcotics Anonymous, en The NA Way zijn gedeponeerde handelsmerken van Narcotics Anonymous World Services, Incorporated.

Maak kennis met de kracht van NA-bijeenkomsten

De NA-bijeenkomsten zijn essentiële bijeenkomsten binnen onze gemeenschap, waar leden in een sfeer van vertrouwelijkheid en respect ervaringen, kracht en hoop uitwisselen. Deze bijeenkomsten vormen een veilige haven voor individuen die streven naar een leven zonder drugs, door onderlinge steun en samenwerking. Centraal staat het herstelproces, waarbij elk lid, ongeacht persoonlijke achtergrond, aangemoedigd wordt om actief deel te nemen aan deze gezamenlijke reis.

Met 400 wekelijkse bijeenkomsten op 250 locaties in Nederland, biedt de NA-gemeenschap een breed scala aan mogelijkheden voor herstel en groei. Ontdek ons uitgebreide en ondersteunende programma door een van onze NA-meetings te bezoeken. 

Hieronder tref je de komende 10 NA-meetings van vandaag aan, of zoek hier een andere NA-bijeenkomst bij jou in de buurt.